Geldstress-vrij studentenleven? Neem die break even!
Niels Bakker | maart 4, 2025
We horen steeds meer in onze praktijk dat studenten last hebben van geldstress. De kosten schieten omhoog, denk aan hogere huur en collegegeld, onbetaalbare boodschappen en alsmaar stijgende prijzen in de horeca. Dit alles terwijl de basisbeurs is verlaagd en druk verhogende maatregelen, zoals de langstudeerboete en hogere rente op je studieschuld, juist lijken toe te nemen.
Persoonlijk heb ik ook altijd geworsteld met financiële druk in mijn studentenjaren. Dit komt deels doordat ik me gewoon niet verdiepte in mijn inkomsten en uitgaven. Elke maand was weer een verrassing. Die laatste studiejaren heb ik dan ook flink bij geleend omdat mijn bijbaantje te beperkt was qua inkomsten. Dit alles gaf stress, en niet zo’n beetje ook. Die extra druk kon ik er absoluut niet bij gebruiken, want de studie zelf gaf al genoeg druk! Herkenbaar?
Stress heeft invloed op je prestaties
Of het nu om geldstress of studiestress gaat, deze spanning heeft invloed op onze prestaties. Veel studenten wachten op die “lekkere” druk aan het einde van elk studieblok: ze beginnen eigenlijk net iets te laat met studeren, waardoor het bijna altijd net iets te veel in te korte tijd wordt. Deze lekkere druk (“flow” in de grafiek hiernaast) slaat dan vaak over in stress, zoals te zien in de Yerkes-Dodson grafiek die de relatie tussen prestatie en spanning weergeeft. Als je naast deze studiestress ook nog financiële druk ervaart, schiet je al gauw naar de verkeerde kant van deze grafiek. En zoals we inmiddels allemaal weten: te veel stress heeft niet alleen een negatieve invloed op je (studie)prestaties, maar helaas ook op je mentale gezondheid.
Stress heeft invloed op je mentale gezondheid
Langdurige stress, of dat nou studie gerelateerd, financieel, of allebei is, kan op lange termijn grote gevolgen hebben. Na een korte periode van stress keert het lichaam terug naar een bepaalde balans, of homeostasis zoals in de onderstaande afbeelding weergegeven. Bij chronische stress keert het lichaam daar niet meer naar terug waardoor allerlei gezondheidsproblemen kunnen ontstaan (Selye’s General Adaptation Syndrome). Daarnaast vreet het stresshormoon cortisol aan je geluk stofjes (serotonine en oxytocine), waardoor je je neerslachtig en gespannen kan gaan voelen.
Neem jij die break even?
Ik kan me voorstellen dat je hier een machteloos gevoel van kan krijgen. Daarom geef ik je graag de volgende twee tips mee:
- Bereken je break-even point! Maak een berekening van al je uitgaven en inkomsten van een maand (of aantal maanden). Doe dit eventueel met terugwerkende kracht voor een eerlijk beeld. Kijk welke kosten echt niet nodig waren. Begroot vervolgens je volgende maand en probeer bewuste keuzes te maken. Bijv. kies 1-3 uitgaven die je komende maand wil veranderen, en kies een realistisch doel. Zeg bijvoorbeeld niet: ik ga nooit meer koffie drinken, maar bijvoorbeeld ik haal max 1 take-away koffie per week, en investeer in een thermosbeker die ik thuis kan vullen. Ook kun je zo zien wat je minimaal moet verdienen met een bijbaantje (die gelukkig iets beter betalen met het verhoogde minimumloon).
- Neem die break even! Dagelijks ondervinden we spanningen. We leven in een tijd vol prikkels, hebben apparaten vol prikkels en daar komen dus de spanningen van de studie en geldzaken nog bij. Neem geregeld een prikkel-break! Loop door de natuur zonder verdere prikkels of afleidingen. Ga even op je kamer zitten voor je de GK in duikt en doe een ademhalingsoefening*, lees een boek, of luister wat naar muziek. Kies wat bij je past, maar probeer in ieder geval een schermloze manier te vinden van ontspanning.
Wat de nieuwe regels ook mogen zijn vanuit de overheid die effect hebben op de druk die je ervaart vanuit de studie of je financiële situatie, blijf bewust van wat je wel onder controle hebt. Hopelijk helpen de bovenstaande inzichten je hierbij al een beetje. Mocht de spanning toch te hoog blijven, neem gerust contact op met Wake Up Student. Onze Student Psychologen staan graag voor je klaar.
*Een fijne spanning reducerende ademhalingsoefening is de 4-7-8 ademhaling. Leg je hand op je borst en op je navel. Adem 4 seconden in via je neus naar de hand op je buik en maak een bolletje van je buik. Hou je ademhaling 7 seconden in en adem daar 8 seconden langzaam uit via je mond. Het is niet erg als dit eerst 3-5-6 is, maar probeer wel de verhouding aan te houden. Herhaal het 10x tot je merkt dat je schouders wat gaan hangen en je meer rust ervaart.
