Geen FOMO meer?
Ilinka Bijma | mei 5, 2021
Hoe eenzaamheid deze pandemie overneemt en wat we eraan kunnen doen
‘Eenzaam zijn zonder alleen te zijn’ was bijna twee jaar geleden de kop van mijn eerste blog over eenzaamheid. Terwijl ik het herlees, merk ik dat ik nadenk over wat eenzaamheid betekent in de huidige pandemie. Volgens een recent onderzoek van Ukrant en Hanzemag onder 1200 studenten in Groningen, ervoeren 9 op de 10 studenten eenzaamheid als een probleem. Slechts 9,1% van de respondenten gaf aan zich nooit eenzaam te voelen.
Deze cijfers zijn schokkend en tegelijkertijd niet verrassend gezien de huidige omstandigheden en de duur van deze crisis. Eenzaamheid is een emotie die aangeeft dat we ons niet verbonden voelen. Tijdens deze pandemie worden we aangemoedigd om fysiek afstand te houden, wat op zijn beurt gevoelens van eenzaamheid kan voeden. Digitaal kunnen studenten met elkaar verbinden wanneer ze online studeren, maar door de fysieke afstand voelen we ons extreem geïsoleerd.
Het verraste me dat een buitenlandse student die ik begeleid en die sinds september in Groningen woont, nog geen enkele medestudent offline heeft ontmoet. De combinatie van aanpassen aan een nieuwe stad, een geïsoleerd gevoel en heimwee kan depressieve gevoelens oproepen en is overweldigend. Het is nu belangrijker dan ooit om de aanpak van deze onderwerpen te normaliseren.
Geen FOMO meer?
We kunnen verwachten dat de zogenaamde ‘Fear of Missing Out’ of FOMO is afgenomen tijdens deze pandemie, aangezien er niet al te veel evenementen zijn die we zouden kunnen missen. Toch geven sociale media ons een onrealistisch beeld van hoe het sociale leven eruit zou kunnen zien, zelfs in tijden van crisis. We zien misschien berichten over leuke digitale pubquizavonden, borrels met huisgenoten of die reis naar het bos of strand. Het problematische hieraan is dat we diegenen die niets doen of zich ellendig voelen, niet zien. We zien alleen leeftijdsgenoten die het blijkbaar naar hun zin hebben, of een nog erger maar veelvoorkomend scenario is dat we blije verhalen posten, ook al voelen we ons volkomen ellendig. Al deze uitdagende aspecten gecombineerd met onze aangeboren behoefte om onszelf met anderen te vergelijken, creëren samen gevaarlijke ingrediënten die gevoelens van eenzaamheid en nijd voeden en een negatief effect kunnen hebben op onze eigenwaarde.
In 2018 onderzochten Hunt, Lipson en Young de relatie tussen het gebruik van sociale media en gevoelens van eenzaamheid en depressie. In het specifiek wilden ze weten in hoeverre de beperking van het gebruik van sociale media deze schadelijke gevoelens vermindert. Ze vonden een significante afname van eenzaamheid en depressie bij deelnemers die hun gebruik van sociale media beperkten in vergelijking met een controlegroep. Op basis van hun bevindingen hebben ze dringend voorgesteld om je welzijn te verbeteren door het gebruik van sociale media te beperken tot 30 minuten per dag.
Neem voordat je verder leest even de tijd om na te denken over je eigen gebruik van sociale media en het effect dat dit heeft op jouw mentale welbevinden. Wat zijn dagen waarop je meer tijd op sociale media doorbrengt? Waarom gebruik je het op zulke dagen vaker? Welk effect heeft dat op je? Wees je bewust van de tijd die je elke dag op sociale media doorbrengt. Op Instagram kun je een aankondiging maken die elke dag verschijnt nadat je er een bepaalde tijd aan hebt besteed. Het stellen van beperkingen zal waarschijnlijk niet gevoelens van eenzaamheid wegnemen, maar het kan een belangrijke stap zijn om je welzijn in deze moeilijke tijden niet te verslechteren.
Minder mentale ruimte – meer herkauwen
Deze hele crisissituatie is veel om in je op te nemen en het neemt toe hoe vaak we stress en zorgen ervaren. Dit gebrek aan mentale ruimte of psychologische flexibiliteit leidt vaak tot meer herkauwen (van gedachten; ook wel rumineren genoemd) en beperkte probleemoplossende vaardigheden. Als je vastzit in een gedachtegang of ruzie hebt met je innerlijke criticus, moet je je ervan bewust zijn dat je op dit moment over het algemeen minder mentaal vermogen hebt. Onze mind is geëvolueerd om ons te beschermen in gevaarlijke situaties en als we veel druk, stress en angst ervaren, kunnen onze gedachten erg repetitief zijn en willekeurige verbanden leggen tussen mogelijk niet-gerelateerde gebeurtenissen. Terwijl onze mind doet wat hij moet doen, kan het ernstige gevolgen hebben voor hoe we ons voelen en waarnemen. Twee belangrijke lessen die je hieruit kunt trekken zijn:
1. Wees aardig voor jezelf. Luister eerlijk naar je lichaam en vraag jezelf af wat je op dit moment nodig hebt? Wat is de eerste stap in die richting?
2. Geloof niet alles wat je denkt. Daag je gedachten uit. Is het waar wat je denkt? Kun je er 100% zeker van zijn dat het waar is? Wat gebeurt er als je in die gedachte gelooft?
Er is natuurlijk geen oplossing die voor iedereen geschikt is om gevoelens van eenzaamheid te genezen. Er zijn een paar dingen die je op weg kunnen helpen:
– Creëer meer bewustwording over je social media gebruik, probeer dit te beperken tot maximaal 30 minuten per dag
– Vertel een vriend dat jeje eenzaam voelt en plan iets om samen te doen
– Wees meer open over wat je ervaart tegen iemand in je omgeving om het praten over geestelijke gezondheid te normaliseren
– Let op je omgeving en kijk hoe het met anderen gaat
– Geloof niet alles dat je mind bedenkt. Daag je gedachten uit
– Wees aardig voor jezelf en kijk wat je nodig hebt
Er zijn verschillende initiatieven om het leren kennen van nieuwe mensen te vergemakkelijken. Bijvoorbeeld het buddyproject van ESN Groningen. Bekijk goed wat jouw vereniging of andere verenigingen bieden.
Voor meer inzichten over dit onderwerp kun je hier nog een keer kijken naar de vorige blog over dit onderwerp. Herken je jezelf in deze blog en wil je graag wat persoonlijke begeleiding, neem dan gerust contact op met een van de coaches van Wakker Bij Bakker in jouw regio.
Referenties
- Hunt, M. G., Marx, R., Lipson, C., & Young, J. (2018). No more FOMO: Limiting social media decreases loneliness and depression. Journal of Social and Clinical Psychology, 37(10), 751–768. https://doi-org.proxy-ub.rug.nl/10.1521/jscp.2018.37.10.751
- https://www.ukrant.nl/magazine/je-bent-niet-alleen/
